Nederland heeft wereldwijd heel wat in de melk te brokkelen als het gaat om micro- en nanotechnologie. ‘Samen met Duitsland hebben we een voortrekkersrol op dit gebied’, zegt Hans Dijk, voorzitter van branchevereniging MinacNed. Voor een belangrijk deel komt dat doordat we in Nederland goed zijn in twee domeinen die in micro en nano steeds prominenter hun plek opeisen: fotonica en quantumtechnologie. ‘We surfen mee op die twee golven’, aldus Dijk.
Vanuit het Rijk is er veel steun voor de industrietak. Dit voorjaar zorgde de Nederlandse ministerraad voor een forse financiële injectie in de hightech. Uit de pot van het Nationaal Groeifonds ging onder meer 450 miljoen naar het NXTGEN HIGHTECH-consortium en 470 miljoen naar het PhotonDelta-ecosysteem. Die twee projecten maken allebei veel gebruik van de voordelen die micro-, nano- en fotonicatechnologieën bieden.
‘Vanuit Den Haag gaat er veel geld naar de sector omdat Nederland internationaal een voortrekkersrol wil spelen’, zegt Dijk die dat van harte toejuicht. ‘De onderliggende ambitie is om een bedrijf a la ASML van de grond te krijgen. Een wereldspeler in quantumtechnologie of fotonica bijvoorbeeld.’
Kennisdeling staat voorop
MinacNed probeert de sector te stimuleren door iedereen bij elkaar te brengen die ‘iets’ doet in de micro en nano. Het speelveld is lastig in kaart brengen, want – zoals Dijk het omschrijft: ‘Er lopen heel wat vogels rond van allerlei pluimage. En er gebeurt heel veel dat zich in de micro- of nanosfeer afspeelt.’
Een dwarsdoorsnede van de MinacNed-leden kan Dijk daarom lastig geven. Om toch een idee te krijgen, pikt hij er een aantal voorbeelden uit. ‘Axxicon uit Son maakt hightech spuitgietmatrijzen voor kleine plastic onderdelen, onder meer voor lab-on-chip-oplossingen in de medische industrie. Microfluïdica, de studie van minuscule vloeistofstroompjes, is daar een van de grote thema’s. Bij Bronkhorst High-tech uit Ruurlo gaat het ook om stromen. Daar ontwikkelen en produceren ze flowmeters en controllers, met name voor heel kleine stroompjes. De kerncompetenties van Lionix uit Enschede liggen op een heel ander vlak. Dat bedrijf is gespecialiseerd in fotonische chips, MEMS-systemen op maat en opto-fluidics. Die IC’s voor fotonische signaaloverdracht komen bijvoorbeeld terecht in 5G-netwerken of biosensoren.’
Ook al is de sector breed, toch vindt Dijk het verstandig om de krachten te bundelen. ‘Kennisdeling staat bij ons voorop. Dat doen we onder meer door onze jaarlijkse MicroNanoConferentie, en via bijvoorbeeld webinars’, aldus Dijk.
Bij de bundeling kiest MinacNed heel bewust een andere strategie dan veel andere brancheverenigingen. Dijk: ‘We richten ons niet alleen op bedrijven maar betrekken ook nadrukkelijk alle academische groepen en onderzoeksinstellingen die met dezelfde technologie bezig zijn.’ En dat is niet voor niets. ‘Heel veel MKB-bedrijven in de micro en nano zijn voortgekomen uit onderzoekswerk dat is gedaan op universiteiten en hogescholen. Dat is een heel belangrijke toevoer van kennis. Het is dus niet alleen interessant, maar ook essentieel voor de sector, om die onderzoekers aan het woord te laten, bijvoorbeeld op ons symposium.’ Dijk schat dat de verdeling tussen commerciële bedrijven en onderzoeksgroepen onder de MinacNed-leden ongeveer fiftyfifty is.
Onderdak bij MESA+
De keuze om niet alleen bedrijven aan zich te binden, maakte dat MinacNed vorig jaar moest verhuizen. ‘We waren als vereniging eerst aangesloten bij het FHI’, vertelt Dijk. ‘Daar ligt de focus echt op het MKB en industriële leden dus we werden steeds meer een vreemde eend in de bijt.’
MinacNed stapte daarom over naar het MESA+-instituut van de Universiteit Twente. ‘Daar hebben we ook aansluiting gevonden bij een andere community, namelijk Nano4Society’, vertelt Dijk. ‘In Nederland zijn heel wat organisaties die zich met zaken bezighouden die helemaal niet zo ver van elkaar vandaan staan. Daar proberen we met MinacNed meer samenwerking te vinden om ervoor te zorgen dat we een grotere dekkingsgraad krijgen. Nano4Society is daar een goed voorbeeld van.’ Ook is MinacNed nauw verbonden met haar Duitse tegenhanger, IVAM, en met de gelijkaardige organisatie High Tech NL.